ديوارهاي ارگ بم سال‌هاست كه گورستان ايستاده كودكان و نوزادان اين شهر است. معمايي بحث‌برانگيز كه سال‌ها تيتر رسانه و روزنامه‌هاي رسمي بود. به‌راستي اين بناي عظيم در شهر بم گورستان كودكان است؟ اين موضوع به‌اندازه‌اي عجيب و مشكوك بود كه باستان‌شناساني از ژاپن هم در آن سال‌ها به شهر بم رفتند تا سر از اين معماي تلخ دربياورند. با ما در مجله دلتا همراه باشيد تا درباره اين مطلب بيشتر بدانيم.
چه كسي اولين بار اين گورستان را كشف كرد؟
سال ۱۳۸۲ بعد از وقوع زلزله بم، يك كارشناسان ايراني به اين شهر رفت تا گزارشي درباره ميزان خرابي‌هايي كه به وجود آمده به سازمان ميراث فرهنگي ارائه دهد. او با استخوان‌هايي مواجه شد كه از ديوار ارگ بم بيرون ريخته بودند. با بررسي‌هايي كه انجام شد تعداد ۶۸ جسد كودك و نوزاد در ديوارهاي ارگ بم كشف شدند. طول عمر اين جسدهاي دفن‌شده به سال‌هاي دور برمي‌گردد. دو تن از اين كودكان دفن‌شده گيره پلاستيكي بند ناف داشتند كه نشان مي‌داد در دوره معاصر اين اتفاق افتاده است.
اين كودكان در پارچه بيمارستاني پيچيده شده و جايي گذاشته بودند كه نشان مي‌داد عمل دفن بعد از وقوع زلزله انجام شده است. ميزان پوسيدگي و تعفن بدن نشان مي‌داد كه احتمالا شش ماه تا حداكثر دو سال بيشتر از زمان مرگ و تدفين آنان نگذشته است. به اين ترتيب ارگ بم از دوران صفويه تا همين سال‌هاي اخير ميزبان جنازه ده‌ها كودك بوده كه به اصطلاح به آن گورستان ايستاده كودكان مي‌گويند.
نحوه دفن كودكان
شواهد و اسنادي كه در اين زمينه وجود دارد نشان مي‌دهد دفن بچه‌ها به سه شكل انجام شده است. نوزادان در چينه ديوار دفن شده و بدنشان طوري در خشت قرار گرفته كه ديگر جدا نمي‌شد. گويي خشت تابوت بچه بوده است. نوع ديگر طوري دفن شده‌اند كه گويا مقداري از خشت‌هاي ديوار را برداشته‌اند تا فضايي ايجاد شود و بچه را لابه‌لاي خشت‌ها گذاشته‌اند. نوع سوم دفن اين كودكان به‌گونه‌اي است كه انگار در گودي‌هاي پس از تخريب دفن شده‌اند. نمونه‌اش هم همين بچه‌هايي است كه زمان زيادي از دفن آن‌ها نمي‌گذرد. بچه‌هاي تازه هم پاي ديوار قرار گرفته‌اند و روي هم قرار دارند نه كنار هم. روي آن‌ها را هم كاملا پوشانده‌اند. شايد همين موضوع دليل اين همه سال پنهان ماندن گورستان ايستاده كودكان شده است.
نظر محققان
يكي از محققان موضوع را اين‌گونه بيان مي‌كند: قدمت بچه‌ها مربوط به بعد از مرمت حصار در اثر حمله افغان‌ها تا دوره قاجار بوده است. دوراني كه ارگ بم درگيري‌هاي كمتري را شاهد بوده و اين موضوع اصلا منطقي نيست كه فردي بچه‌اش را در جايي دفن كند كه ممكن است خراب شود. او معتقد است كه در كرمان آيين‌ها و فرقه‌هاي بسياري وجود داشت كه به‌هيچ‌وجه در موردشان چيزي منتشر نشده است.
پيشنهاد مطالعه: براي خواندن مطالب بيشتر به گنج نهفته حضرت سليمان در درياچه گنج مراجعه كنيد.
با مجله گردشگري دلتا همراه باشيد.